Genç, erişkin erkeklerde görülen varikosel, testisin toplayıcı damarlarının şişerek genişlemesi ve büyümesi olarak tanımlanır. Ağrıya da sebep olabilen bu rahatsızlık, erkek kısırlığının önemli sebeplerinden birini oluşturur ve modern yöntemlerle tedavi şansı yüksek bir rahatsızlıktır. Bu nedenle belirtiler konusunda dikkatli olunmalı ve vakit kaybedilmeden doktora başvurulmalıdır. Memorial Sağlık Grubu Medstar Antalya Hastanesi Üroloji Bölümü’nden Op. Dr. Tevfik Sarıkaya, varikosel ve tedavisi hakkında bilinmesi gerekenleri anlattı.

Düşük dereceli varikoselde şikayet yoksa tedaviye de gerek olmayabilir

Toplayıcı damarlarının şişerek genişlemesi ve büyümesi testiste ısı artışına sebep olur. Isı artışı sperm üretiminin azalmasına veya sperm kalitesini bozarak infertilite yani kısırlığa neden olabilir. Varikosel için testislerde görülen variköz ven yani varis denebilir.

Genç erkeklerde görülen varikoselin neden olduğu tam olarak belirlenememekle birlikte, genellikle erkek kısırlığının araştırılması sırasında tanı konulmaktadır. Varikosel hayati tehlike oluşturmaz, hiçbir şikayete yol açmıyorsa tedavi edilmesine de gerek olmamaktadır. Hastaların doktora başvurma nedenleri kısırlık dışında nadiren de olsa ağrı hissetmeleridir.  Fiziki muayene ve radyolojik görüntüleme ile varikoselin seviyesi belirlenmektedir. Kısırlık şikayeti varsa görüntülemeyle eş zamanlı olarak sperm parametreleri de kontrol edilmektedir. Varikosel testisleri olan herkesi her yaşta etkileyebilir. Kişiler genellikle gençlik yıllarında varikoselin farkına varırlar. Varikoselin cinsel organlara kan akışının arttığı ergenlik dönemiyle ilgili olabileceğinden şüphelenilmektedir. Bazı durumlarda varikosel testisin düzgün bir şekilde büyümesini engelleyebilir, bir testisin diğerine göre daha küçük olabilir. 

Varikoselde olası belirtiler şu şekildedir;

Ağrı: Donuk bir ağrı veya rahatsızlık. Genellikle ayakta dururken veya günün ilerleyen saatlerinde daha sık olur. Uzanmak çoğu zaman ağrıyı hafifletir.

Skrotumda kitle: Varikosel yeterince büyükse, testisin üzerinde "solucan torbası" benzeri bir kitle görülebilir. Daha küçük bir varikosel görülemeyecek kadar küçük olabilir ancak dokunulduğunda fark edilebilir.

Farklı büyüklükteki testisler: Etkilenen testis diğer testislerden belirgin şekilde daha küçük olabilir.

Kısırlık: Varikosel çocuk sahibi olmada zorluklara neden olabilir ancak tüm varikoseller kısırlığa neden olmaz.

Cerrahi müdahale önemli

Sperm kalitesi düşük olan tüm varikosellerde çocuk sahibi olmak isteniyorsa ameliyat önerilmektedir. Varikosel tedavisi her hasta için gerekli olmayabilir, varikoseli olup çocuk sahibi olan hastalar da bulunmaktadır. Tedavi hastanın şikayetlerine, sperm kalitesine ve sperm üretimine göre belirlenmektedir. Varikoselin cerrahi dışı tedavisi bulunmamaktadır. İki farklı ameliyat seçeneği vardır; açık ameliyat ve mikroskopik varikoselektomi.

Ameliyat için modern teknolojiler kullanılıyor

Mikroskopik varikoselektomi uzun zamandır yapılan varikoselektomi ameliyatının insan gözünün görebileceği detayı 40 kat yaklaştırarak görmesini sağlayan bir mikroskop ile yapılmasıdır. Klasik varikoselektomi ameliyatlarında başarı şansı %85 civarındayken mikroskopik varikoselektomi ameliyatlarında başarı oranı daha da yükselmekte,  komplikasyon ve nüks ihtimali düşmektedir. Hastalar ameliyat günü veya 1 gün sonra taburcu olmaktadır,  10 gün içinde hastanın yara yerinde iyileşme gerçekleşmektedir. Bir ay boyunca ağır iş yapılmaması önerilmektedir. 3 aydan itibaren sperm kalitesinde düzelme sağlanmakta, 6 aydan sonra da maksimum etki görülmektedir.